In deze column geeft Michel van Leeuwen (Directielid Flanderijn) zijn visie op de berichtgeving over e-Court en ziet hij in ieder geval één positief effect. Vorige week werd namelijk in verschillende media uitgebreid aandacht besteed aan het onderzoek van onderzoeksplatform Investico naar de werkwijze van online geschiloplosser e-Court.
De teneur van de berichtgeving was negatief. De onderzoekers concludeerden dat e-Court niet transparant is en dat er onvoldoende rechtsbescherming is voor burgers. Tegelijkertijd verscheen er een rapport van het Landelijk Overleg Sociaal Raadslieden (LOSR) waarin zestien aanbevelingen voor de wetgever, rechtspraak, debiteuren, deurwaarders en e-Court zijn opgenomen. Deze berichtgeving en de publicatie van het rapport zorgden weer voor reacties van e-Court, gerechtsdeurwaarders, de rechtspraak en natuurlijk de politiek. Voorlopig slotstuk is dat e-Court heeft toegezegd in het vervolg haar uitspraken te publiceren en de namen van de arbiters openbaar te maken. Daarnaast mag minister Dekker antwoord geven op vragen van Tweede Kamerleden.
Niet terecht
Ook Flanderijn werkt in opdracht van een aantal opdrachtgevers samen met e-Court. Wij zijn wel positief over e-Court en vinden de conclusies van Investico voor een deel niet terecht.
Arbitrage
De procedure van e-Court is gebaseerd op arbitrage en dat is een in de wet geregelde vorm van rechtspraak. In aanloop op een procedure bij
e-Court wordt de schuldenaar diverse keren uitleg gegeven over die procedure en over zijn mogelijkheden om de zaak bij de gewone rechter voor te leggen. Daarnaast is de procedure veel goedkoper dan bij de overheidsrechter. Bij vorderingen boven € 500 scheelt dit € 400 griffierecht! Tenslotte merken wij dat veel schuldenaren, doordat de kosten lager zijn, er in slagen om het verschuldigde bedrag nog voor de zitting bij e-Court te voldoen. Dit zijn er aanmerkelijk meer dan bij een dagvaardingsprocedure. Dit voorkomt onnodige kosten voor de schuldenaar.
Rechtsbescherming
Het is aan de gerechtsdeurwaarder om ervoor te zorgen dat de oproeping voor e-Court met de nodige waarborgen is omkleed en dat er zorgvuldig met de belangen van de schuldenaar wordt omgegaan. Daarom is het oproepingsexploot lezersgericht geschreven en voorzien van een bijsluiter waarin de schuldenaar duidelijk wordt geïnformeerd over zijn rechten en verplichtingen. Natuurlijk is het belangrijk dat de procedure transparant is en dat duidelijk is wie de arbiters zijn. In dat opzicht heeft e-Court het boetekleed aangetrokken. Maar een deel van de negatieve berichtgeving vinden wij niet terecht. En zeker niet de conclusie van het LOSR dat de oproeping voor e-Court door de gerechtsdeurwaarder geen ambtshandeling zou zijn. Ook de KBvG onderbouwt dat dit wel een ambtshandeling is.
Griffierecht
De berichtgeving rondom e-Court heeft ook een positief effect en dat is de aandacht voor de absurd hoge griffierechten bij vorderingen tussen € 500 en € 5.000. Bij de invoering van het nieuwe griffierechtenstelsel in 2010 waarschuwden gerechtsdeurwaarders en schuldhulpverleners al voor de nadelige effecten voor schuldeisers en schuldenaren. Die effecten zijn duidelijk zichtbaar geworden. De kostencomponent bij schulden is veel groter geworden en steeds meer schuldeisers boeken vorderingen tot
€ 1.500 af omdat ze het kostenrisico niet willen nemen. De instroom van incassozaken bij de rechtbanken neemt voortdurend af.
Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, greep de berichtgeving rondom e-Court aan om een pleidooi te houden voor lagere griffierechten. Bakker: ‘Het is van het grootste belang dat de kosten die burgers bij de rechtbank moeten betalen omlaag gaan. Dan wordt het verschil met de prijs voor arbitrage kleiner en kunnen rechtzoekenden tegen vergelijkbare kosten kiezen voor de bescherming van de onafhankelijke en onpartijdige overheidsrechter’.
Ook verscheen er een manifest waarin namens het MKB voor een griffierecht van € 117 voor vorderingen tot € 5.000 wordt gepleit. En nu maar hopen dat de politiek ook deze signalen oppakt.
Michel van Leeuwen
Directielid Flanderijn